بررسی حساسیت جمعیت شب پره هندی plodia interpunctella به اسانس پوست مرکبات

در این تحقیق اثر تدخینی اسانس پوست میوه های پرتقال citrus sinensis (l.) و نارنج citrus aurantium (l.) روی شب پره هندی plodia interpunctella (hubner) یکی از مهمترین آفات محصولات انباری مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیری توسط دستگاه کلونجر انجام شد. اثر تدخینی روی سه مرحله لاروی ( لارو یکروزه، لارو متوسط (10- 7 روزه)، لارو بزرگ (17- 14 روزه)) و حشرات کامل مورد ارزیابی قرار گرفت. از کاغذ صافی واتمن n01به عنوان منبع متصاعد کننده اسانس استفاده شد. مقدار lc50 اسانس پرتقال برای مراحل ذکر شده بترتیب 27/28، 3/142، 5/272 و 25/9 مایکرولیتر بر لیتر هوا براورد شد. و برای اسانس نارنج بترتیب 32/36، 3/199، 5/482 و 97/7 مایکرولیتر بر لیتر هوا بدست آمد. در ادامه جنبه های مختلف اثر تدخینی شامل دوام اثر تدخینی و بررسی نقش مدت زمان در معرض بودن اسانس روی حشرات کامل و اثر کشندگی تجمعی اسانس روی لاروهای بزرگ ارزیابی شد. در بررسی دوام اسانس ها کاهش احتمالی مرگ و میر ناشی از سه غلظت42/11، 20 و 57/28 مایکرولیتر بر لیتر هوا در نتیجه 1، 2، 8، 12، 24 و 48 ساعت تأخیر در وارد کردن حشرات کامل به ظروف تیمار شده براورد شد. هرسه غلظت اسانس ها تا 24 ساعت دوام اثر بالایی داشته و اختلاف معنی داری با تیمارهای زمانی یک ساعت تاخیر در ورود حشرات نداشتند. اما در تیمار زمانی 48 ساعته دوام اثر اسانس به شدت کاهش یافت. در آزمایش های بعدی مرگ و میر ناشی از سه غلظت، در نتیجه 1، 3، 6، 12 و 24 ساعت در معرض قرار گرفتن، تعیین شد. با افزایش مدت زمان در معرض قرار گرفتن میزان مرگ و میر افزایش یافت. میزان مرگ و میر در تیمارهای زمانی 12 و 24 ساعت در معرض قرار گرفتن بیشتر از سایر تیمارهای زمانی بوده و با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشتند. در آزمایش های اثر کشندگی تجمعی روند صعودی میزان مرگ و در طی روزهای مختلف و تا 14 روز بعد و همچنین میزان ظهور حشرات کامل بررسی شد. در این آزمایش ها اسانس ها کارایی خود را در 24 ساعت اول نشان دادند و طی روزهای پس از این زمان، افزایش قابل ملاحظه ای در میزان مرگ و میر مشاهده نشد. نتایج این آزمایش ها نشان داد که اسانس پرتقال c. sinesis و نارنج c. aurantium دارای کارایی مناسبی برای کنترل حشرات کامل شب پره هندی p. interpunctella بوده و می تواند جایگزین مناسبی برای حشره کش های شیمیایی باشد. از آنجا که دوام این اسانس ها زیاد نیست نمی توان انتظار داشت که روی حشراتی که ممکن است روزهای بعد وارد انبار شوند و یا از تیمار در امان مانده اند و همچنین نسل های بعدی موثر باشد. بنابراین با پاییدن تعداد حشرات کامل در فضای انباری باید در یک دوره مشخص، اسانس دهی تکرارهای مناسبی داشته باشد. این اسانس ها در غلظت های بالا سریع اثر کرده و در طی 12 ساعت تدخین، کنترل قابل توجهی ایجاد کرده و فراوانی افراد نسل های بعدی را بشدت کاهش می دهند. این اثر سریع سبب می شود کاهش خسارت توسط آفت به حداقل رسیده و زمان مورد نیاز برای مسدود نگه داشتن انبار به حداقل رسیده ( مسدود نگه داشتن طولانی انبار بخصوص اگر فاقد تهویه مناسب باشد، باعث بالا رفتن رطوبت در انبار شده که این موضوع شیوع قارچ ها و باکتری ها را افزایش داده و ممکن است باعث جوانه زنی بعضی از دانه ها شود ). این اسانس ها روی لارو متوسط و بزرگ کارایی کمتری نسبت به لارو یکروزه و حشرات کامل داشتند. با این توصیف بهترین گزینه برای کنترل این آفت، حشرات کامل آن است که با نظارت و پاییدن مناسب در انبارها می توان در زمان مناسب با این آفت مبارزه کرد و از تخمگذاری آن روی محصولات ممانعت کرد.